Według psychologów wszystkie relacje, które łączą ludzi dzielą się mniej więcej na dwie kategorie – jest to albo wymiana, albo wspólnota. Rodzina jest typowym zjawiskiem relacji o charakterze wspólnoty. Dla związku wspólnotowego znamienne jest to, że ludzie dają sobie nawzajem rozmaite dobra – nie tylko materialne, ale przede wszystkim emocjonalne i duchowe dlatego, że czują potrzebę dawania czegoś dobrego ludziom, z którymi są związani. W związkach opartych na wymianie dajemy coś innym dlatego, że czujemy się jakby dłużnikami. Oczekujemy też dają c w takich związkach odwdzięczenia się. Dawanie w związku wspólnotowym daje nam największą radość.

Stale działający system sprzężeń zwrotnych w rodzinie sprawia, że system ten cały czas ulega przemianie. Każda napływająca z zewnątrz informacja sprawia, że system zmienia się. Jednak w żadnej rodzinie nie jest tak, że wszystko, co dzieje się na zewnątrz jest w stanie zachwiać całym systemem rodzinnym. Ne może być tak, że na przykład jakiś bodziec z zewnątrz, typu gwałt na jednym z członków rodziny wpływa całkowicie destabilizująco na rodzinę. Rodzina zazwyczaj zachowuje homeostazę. Ujemne sprzężenia zwrotne zapobiegają załamaniu systemu wprowadzając większą homeostazę w odpowiedzi na zagrażające bodźce zewnętrzne. Dodatnie sprzężenia zwrotne prowadzą do tego, że system przyjmuje nowe informacje i zmienia się. Jest to niezbędne do dobrego funkcjonowania rodziny, bo inaczej system byłby skostniały, mało elastyczny, trzymałby się swoich tradycji. Jest to sytuacja, kiedy rozwój dziec jest zahamowany przez to, że rodzice ślepo podążają za tradycją ustanowioną przez ich ród, albo za zasadami religii.

Relacje w rodzinie układają się bardzo różnie jednak psychologowie od wielu, wielu lat starają się ujarzmić te zjawiskiem i określić zasady, dotrzeć do podłoża zachowań ludzkich. W rodzinie dominuje poczucie wspólnoty, a wiec ludzie są za siebie odpowiedzialni, nieoczekiwanie na wzajemność, brak postawy roszczeniowej. Jest tak jednak w rodzinie niezaburzonej, w której członkowie czuja w stosunku do siebie nawzajem jakąś więź. Ludzie, którzy są ze sobą połączeni związkiem charakterystycznym dla rodziny czują, że związek ten jest długotrwały, ma potencjał bycia ponadczasowym.

Aby zrozumieć dynamikę układu, jakim jest rodzina, należy wgłębić się w same założenia jej funkcjonowania. Traktowana ona jest z jednej strony jako system niemal cybernetyczny, takie bezduszne roztrząsanie tego układu jednak jest konieczne kiedy zaczynamy wypracowywać metody walki z rozmaitymi niepożądanymi zjawiskami, które występują niekiedy w rodzinach i niszczą wszystkich jej członków po kolei. System rządzi się pewnymi prawami. Jednym z takich praw jest prawo całości – całość ta jednak nie jest w przypadku rodziny prostą sumą elementów wchodzących w jej skład. Jeśli więc chcemy uleczyć rodzin,ę nic nie da analizowanie poszczególnych jej członków. Bardziej wartościowe jest przyjrzenie się całemu systemowi, całemu układowi sił, jaki panuje w rodzinie. Kolejnym prawem jest prawo sprzężenia zwrotnego. Prawo to traktuje rodzinę jako układ,w którym zmiana jednego z elementów wpływa na zmianę całego systemu, a zmiana całego systemu wpływa na zmianę każdego z jej członków w jeszcze inny sposób. Jest to niekończący się proces. Mimo wszystko jednak istnieją pewne stałe odniesienia w naszej rodzinie -zawsze możemy mieć świadomość, że matka będzie matką, a ojciec ojcem i cokolwiek się tez stanie, mamy na przykład kogoś takiego jak brat, który nagle nie stanie się dla nas kimś zupełnie innym. Rola poszczególnych członków rodziny zostanie na zawsze taka sama, nawet jeśli każdy już po kilkunastu latach bardzo się zmieni.

Psychologia definiuje prawidłowo funkcjonującą rodzinę przez pewne wyznaczniki. Pierwsza, najbardziej prymitywna definicja zdrowej rodziny to po prostu brak elementów patologicznych widocznych wśród jej członków. Brak patologii jako zdrowie bywa elementem definiowania zdrowia wśród psychiatrów i ludzi, którzy wyznają psychologię behawioralną. Jeszcze inni psychologowie docierają do definicji zdrowej rodziny przez porównywanie jej do idealnego wzorca. Jest to domena psychologów humanistycznych -istnieje według nich pewien utopijny model rodziny, który jednak trudno osiągnąć, a wręcz jest to niemożliwe. Socjologowie definiują normalną rodzinę przez porównanie jej do pewnych danych statystycznych, a mianowicie do pewnej średniej, która określa się na podstawie badan statystycznych. Istnieje jeszcze jedna, najbardziej popularna wśród współczesnych psychologów definicja, zgodnie z którą rodzina zdrowa to właściwie proces. Jest to raczej normalność jako proces. psychologowie uwzględniają możliwość ewoluowania rodziny, zmieniania się jej, dostosowywania do pewnych traum. Taką definicją kierują się psychologowie prowadzący terapię ekologiczną rodzin, a taka jest właśnie obecnie preferowana.

Koncepcja Wielkiej Piątki jest jedną z najważniejszych koncepcji w psychologii humanistycznej. Koncepcja ta należy do psychologii osobowości. Koncepcja wielkiej piątki określa pięc czynników, z których składa się osobowość. Są to neurotyczność, ekstrawersja, bycie ugodowym lub nie, otwartość lub względne zamknięcie oraz sumienność. Pierwszy czynnik osobowości – neurotyczność określa jak radzimy sobie w trudnych sytuacjach, jakie emocje wtedy wyzwalamy i jak łatwo. Osoby neurotyczne łatwo popadają w stany negatywne i chętnie wyrażają negatywne emocje. Ekstrawersja lub introwersja decyduje o tym, jak układają się nasze stosunki z ludźmi – jakie jest nasze nastawienie względem innych oraz jak intensywne są nasze relacje z nimi. Inny składnik osobowości – ugodowość decyduje o tym, jakie są nasze poszczególne przekonania i działania w społeczeństwie, w relacjach z innymi ludźmi. Osoby ugodowe sprawiają, że inni czują się przy nich bezpiecznie, nie ma obaw wo wyizolowanie. Osoby nieugodowe, w skrócie, jest to brak skromności, pewnego rodzaju nieżyczliwość, skłonności do manipulowania innymi itp. Ostatni wymiar osobowości to sumienność, która określa człowieka pod względem jego aktywności zawodowej, studenckiej czy szkolnej.

Wielu ludzi twierdzi, że tak naprawdę to, jakie cechy maja nasi rodzice i dalsi przodkowie nie ma większego znaczenia w kształtowaniu się naszej osobowości. Tak naprawdę badacze do tej pory nie wiedzą, jaki procentowo jest udział procesu socjalizacji w kształtowaniu osobowości, a jaki jest udział zwykłej, czystej biologii, która decyduje o tym,jakie kombinacje cech będziemy mieli u siebie. Psychologowie humanistyczni twierdzą, że to, jaki jest człowiek, zależy najbardziej od niego samego. Potrafi on dokonać transgresji, czyli wyjścia jakby ze swojej natury – potrafi przekroczyć własne ograniczenia. W takim ujęcie dziedziczenie ma marginalną rolę w naszej osobowości.

Psychologia humanistyczna powstała na skutek reakcji na działanie behawioryzmu oraz koncepcji psychodynamicznej w psychologii. Oba te wspomniane nurty nie ujmowały człowieka w całej jego naturze. Nie było mowy w tych kierunkach o traktowaniu człowieka jako twórczej istoty, jako kogoś, kto posiada swoją tożsamość, autonomię, własne Ja, nie pojmowano także takich pojęć jak miłość, twórczość itp. Ogólnie rzecz biorąc, wraz z psychologią humanistyczną przyszło otrzeźwienie, nastało spojrzenie na człowieka jako na istotę transcendentalną. Równie istotnym pojęciem w tej koncepcji jet pojecie zdrowia psychicznego, na co wcześniej również nie zwracano uwagi w naukach traktujących o człowieku. Psychologia humanistyczna źle odnosi się do psychoanalizy, a zwłaszcza do behawioryzmu. Zarzuca się tym dwóm poprzednim kierunkom, że uprzedmiotawiają one człowieka.

Badacze psychologii humanistycznej twierdzą, że można ogólnie wyodrębnić około sześc głównych postulatów psychologi i humanistycznej. Brzmią one mniej więcej następująco (poszczególni naukowcy różnią się w szczegółach miedzy sobą): komunikacja, czyli niezbędne jest nawiązywanie więzi miedzy terapeutą a badanym oraz nawiązywanie więzi z odbiorcami tego, co w ogóle do kogokolwiek mówimy. Poza tym ważny jest dialog, a nie na przykład manipulacja. Ponadto sytuacja badawcza powinna stać się upodmiotowiona, a nie uprzedmiotowiona. Najbardziej efektywnym kanałem w komunikacji jest oczywiście zasada empatii. Terapeuta i badacz powinni uwzględni punkt widzenia badanego, a nie tylko swój podczas badań.

Psychologia humanistyczna szczególnie zdaje się podkreślać wewnątrz sterowność człowieka. Oznacza to, że odchodzi się w tym nurcie od myślenia o człowieku jako o kimś, kim można bezgranicznie manipulować. Tak naprawdę sytuacja badawcza nie pozwala nam wnioskować o niezaprzeczalnych wnioskach, bo przez to, że człowiek jest wewnątrz sterowny zawsze zachowuje się w sposób dość nieprzewidywalny, oczywiście w pewnych granicach. Typowym przekonaniem behawioryzmu jest właśnie przekonanie o tym, że człowiek jest zewnątrz sterowny. Dowolnym elementem sytuacji zewnętrznej można wywołać określone reakcje człowieka – właśnie w to wierzono jeszcze na początku ubiegłego wieku. Stosowano wiec dość niewybredne eksperymenty na ludziach. Czasami jednak istnieją takie blokady zewnętrzne, które uniemożliwiają człowiekowi działanie w wedle zasady wewnątrz sterowności. Czasami jest on zmuszony przez sytuację zewnętrzną do zachowania zewnątrz sterowności, ulegania warunkowaniu instrumentalnemu. Tak jest, jeśli manipuluje się jego instynktami, od których człowiek, jako istota biologiczna, nie jest przecież wolny. Tak więc wewnątrz sterowność to potencjał. Podstawowym celem człowieka, do którego on dąży w swoim istnieniu, jest samo aktualizacja oraz rozwój. Nieustanne rozwijanie się to ogólny sens naszego życia według psychologii humanistycznej.